De bijeenkomsten van de gemeenteraad en de informatie waar over gesproken wordt moeten voor iedereen in deze gemeente openbaar zijn. In de wet is nauw omschreven wanneer het bij uitzondering toegestaan is om besloten te vergaderen. Dat is kort gezegd eigenlijk alleen mogelijk als er zakelijke belangen van de gemeente geschaad zouden kunnen worden. Maar als je de juiste democratische en dienstvaardige mentaliteit hebt als bestuurder, en als je niets te verbergen hebt voor je eigen inwoners, dan ga je überhaupt geen besloten bijeenkomst beleggen over de komende begroting.
Toch is dat gebeurd door een college dat ons een verandering van bestuursstijl heeft voorgespiegeld. Nadat ondergetekende over die bijeenkomst enige heisa heeft veroorzaakt komt men met smoezen en leugens dat het slechts een voorstel zou betreffen. Dit is geen klein bier. Het laat een stukje mentaliteit zien en een gebrek aan professionaliteit. Zo doe je dat niet.
Wat is er te verbergen?
De begroting is in wezen het strategische plan waarmee alle hoofdlijnen van beleid worden vastgelegd. Kort na de verkiezingen bleek meteen dat de coalitie van Durf, SGP en CU geen eigen ideeën of visie had. Men had de ambtenaren wat vrijblijvende praatjes laten bundelen en dat een coalitieakkoord genoemd. Inmiddels zijn we vijf maanden verder en is de zaak ambtelijk uitgewerkt en van een prijskaartje voorzien. Dat wordt dus de begroting. Ik voorspel flinke verhogingen van belastingen en tarieven en tegelijkertijd een flinke uitbreiding van het dure ambtenarenapparaat. Bezuinigingen op voorzieningen zullen ook in het plaatje voorkomen want de “Valkenhorst-boete” moet linksom of rechtsom door onze inwoners worden opgehoest. Het zal de bibliotheek wel weer worden. De enige instelling waar iedereen profijt van heeft. En dat dan tegen de achtergrond van de enorme klap die de koopkracht van Katwijkers de komende tijd gaat krijgen. De voedselbank gaat het opnieuw drukker krijgen.
Bestuurlijk autisme
Niet alleen inwoners maar ook de gemeente zelf heeft nog vele magere jaren voor de boeg. Dat is geen natuurverschijnsel maar een gevolg van eerder genomen beslissingen zoals die over Valkenhorst. Op het gemeentehuis wordt gewoon geredeneerd dat wij in Katwijk nog alle ruimte hebben om de belastingen verder te verhogen zolang er nog flink wat gemeenten zijn waar het nog veel duurder is om te wonen. Dat is de klinische blik van ambtelijke professionals die met spreadsheets jongleren en die niet gecorrigeerd of gestuurd worden door een krachtig bestuur. De maatschappelijke binding of empathie lijkt ook niet groot in de bubble op het gemeentehuis. De casus van fietsenwinkel Hoekstra laat daar iets van zien. En ons dagelijks bestuur compenseert dat gemis onvoldoende. Men bestuurt het gemeenteschip dus niet echt maar laat zich meedrijven met de stroom. Dat is de reden dat we in mijnenvelden komen zoals die van Valkenhorst. Dat is ook de reden dat het college de gemeenteraad hetzelfde denkt te kunnen behandelen als inwoners met een soort informele inspraakbijeenkomst over de begroting.
De laatste hobbel
En iedereen weet inmiddels dat het onuitgesproken doel van inspraak is om je in het pak te naaien. In de wereld van de professionals op het gemeentehuis vormen zowel de gemeenteraad als de inwoners dus gewoon de laatste hobbel die nog even genomen moet worden om de zaakjes te kunnen regelen zoals ze op het hoofdkwartier bedacht zijn. Maar zo is democratisch bestuur niet bedoeld en als je dat niet snapt zit je niet op de goede plaats.
De casus “Havenscharnier”
Kijk trouwens ook eens hoe het vorige week ging met het leegstaande kantoor van de Rabo. Net als bij Valkenhorst heeft het college van B&W op eigen gezag een contract gesloten met de grootste projectontwikkelaar van Nederland. Die doen geen zaken om de wereld te redden maar om zoveel mogelijk geld te verdienen. In dat contract (en misschien ook daarbuiten) worden allerlei afspraken gemaakt over zeer belangrijke kwesties. De gemeenteraad is daarbij helemaal niet betrokken geweest, en ook de omwonenden hebben nog nooit een plan gezien.
Hoeveel kost dit?
De gemeenteraad is zelfs niet vooraf actief geïnformeerd of om een mening of uitgangspunt gevraagd. Maar nu zitten we wel vast aan allerlei contractuele bepalingen. Die bepalingen zullen er vermoed ik voor zorgen dat men zoveel mogelijk kleine en dure woningen gaat bouwen, en dat er in die omgeving dus een enorm verstedelijkt aanzien komt. Hoe hoger, hoe meer er verdiend wordt. Dat is niet bouwen voor de vraag. Bouwen heeft alleen maar zin als er voldoende betaalbare woningen komen. Maar daar zijn de projectontwikkelaars niet van. Middenhuur is gewoon hele dure huur voor een hele kleine woning. Sociale huur blijkt op termijn te kunnen worden omgekat. En welke starter zonder rijke ouders kan er nog een hypotheek regelen voor een zogenaamd betaalbare woning?
De politieke kant van de zaak
Juist in deze beginfase van dit soort projecten moet je er dus als gemeentebestuur voor zorgen dat de juiste mix van woningen wordt gerealiseerd en dat de financiële en maatschappelijke kosten op de juiste plaats komen. Daar moet de gemeenteraad dus vooraf bij worden betrokken. Dat is opnieuw niet gebeurd. Durf heeft er bij gebrek aan eigen expertise voor gekozen om Gerard Mostert aan te stellen als onderkoning van Katwijk. Hij is als eerste verantwoordelijk voor deze deal, en het complete college heeft blijkbaar geen moeite met hoe dit wordt aangevlogen. Er is niets geleerd van het peperdure debacle op Valkenhorst. Ik voorzie nog 3,5 zware en vooral dure jaren voor onze inwoners. Interessant daarbij is hoe de twee grootste partijen in de gemeenteraad Durf en CDA zich hierin zullen opstellen. Wordt het meedrijven of sturen? Als dat laatste niet gebeurt dan zal het opnieuw mis gaan en dan zullen de inwoners daarvan de dupe worden.
Jaap Haasnoot