Armoedebeleid: Pleisters plakken in de marge
De
gemeente Katwijk heeft een armoedebeleid geformuleerd. Mooi, want dan is die
armoede binnenkort de wereld of Katwijk uit zou je denken. Of in ieder geval
wordt er een flinke deuk geslagen in die armoede of in de gevolgen daarvan voor
Katwijkers. Maar eerlijk gezegd bekruipt mij bij het kennisnemen van de inhoud
van de zogeheten “Uitvoeringsagenda Armoede” een ongemakkelijk gevoel.
Mooie
papieren versus de harde werkelijkheid
Het verhaal
loopt over van de goede bedoelingen en juist daarom wil ik er eigenlijk liever geen
kritiek op uitoefenen. De mensen op de werkvloer en de vrijwilligers die zich
er mee bezighouden verdienen niets dan lof. Toch moeten we ons de vraag stellen
of datgene dat wij als gemeente hier op tafel leggen ook daadwerkelijk
effectief kan zijn en concrete resultaten kan opleveren. Gaat dit de armoede
terugdringen ? Hebben de mensen iets aan de geproduceerde papieren ? Helaas is
dat twijfelachtig.
De
belangrijkste taak die de gemeente hier heeft is het uitvoeren van enkele
rijkswetten. Daar zitten weinig marges in. En dat dan tegen de achtergrond van
een terugtredende overheid die de mensen die diezelfde overheid het hardste
nodig hebben stelselmatig in de kou laat staan. Het motto lijkt te zijn ”ieder
voor zich en God voor ons allen”. Daar helpen mooie woorden en fraaie
gemeentelijke beleidsnota’s niet veel aan. Het is buitengewoon prima dat we de
Katwijkse situatie in beeld hebben gebracht. En dat beeld geeft overigens zorgen.
Maar met wat er nu op tafel ligt kunnen we helaas hooguit in de marge wat
pleisters plakken.
Onderwijs,
onderwijs, onderwijs.
KiesKatwijk is van mening dat er eigenlijk maar één probaat middel is om armoede te
voorkomen en te bestrijden. En dat is onderwijs, onderwijs, onderwijs. U mag
hiervoor ook educatie of vorming invullen want het gaat niet alleen om taal en
rekenen, alhoewel het daar wel mee begint. Problemen voorkomen is beter dan ze
achteraf te moeten repareren. En alhoewel de armoedenota het woord “integrale
aanpak” gebruikt gaat het daar helemaal niet over. Het is een puur eenzijdige sectorale
benadering. En dat is een gemiste kans.
Geen
woorden, maar daden
Twee dagen
geleden werd in de troonrede het beeld van de Rubik Kubus gebruikt om aan te
geven hoe probleem- of beleidsgebieden nauw met elkaar verbonden zijn. Draaien
aan de ene knop heeft direct gevolgen op andere terreinen. Als wij dus
werkelijk iets aan armoede zouden willen doen dan moeten wij breder kijken en
verder gaan dan fraaie beleidsnota’s vol met goede bedoelingen te produceren. Dan
kunnen we bijvoorbeeld veel beter
investeren in talentontwikkeling bij de jeugd en daar zo vroeg mogelijk mee
beginnen. En niet in de marge maar over de volle breedte. Dan moeten we
bijvoorbeeld een volwassen kennis- en cultuurcentrum realiseren op het
Marktplein, en van daaruit een offensief lanceren tegen ongeletterdheid en
tegen het onbenut laten van talenten. We zitten in een meritocratie, een
diplomamaatschappij, en we weten al jaren dat de Katwijkse bevolking hier
onvoldoende scoort. We hebben in onze dorpen een relatief laag opleidingspeil.
Ik blijf graag buiten de discussie over de tegenstelling tussen praktisch en
theoretisch opgeleiden, maar op beide fronten zijn er in Katwijk nog werelden
te winnen. Daar ligt een belangrijke taak voor de lokale overheid en daar liggen
onze kansen om op wat langere termijn armoede (en wat daaruit voortvloeit) te
kunnen voorkomen.
Mensen met
armoedeproblemen hebben geen lobby
Maar wat doen
we in Katwijk ? We vinden de omzet voor enkele winkeliers in het centrum
blijkbaar belangrijker dan een goed kennis- en cultuurcentrum. Als er bezuinigd
moet worden dan doen we dat het liefst op de sociaal-culturele en educatieve sector.
En dat zijn nu juist de sectoren die in de nota worden opgevoerd om de
armoedeproblemen te gaan oplossen. Hier wringt iets. Tegelijkertijd breiden
we wel het ambtenarenapparaat uit en bouwen daarvoor een miljoenenpaleis. De
lokale belastingen en heffingen worden keer op keer verhoogd, terwijl die
verhogingen nu juist de arme inwoners het hardste treffen. Dit is allemaal niet
bevorderlijk voor de geloofwaardigheid van het beleid of van dit college.
In dat kader
voel ik me dus ongemakkelijk als uw college met papieren komt waarin het armoedebeleid
centraal zou staan en waarin gesteld wordt dat we dit integraal moeten
aanpakken. “Put your money where your mouth is”, denk ik dan (geen woorden maar
daden).
Geen geld
voor educatie, wel een ambtenarenpaleis
Laat ik het
nog wat concreter maken. Ik had een dezer dagen contact met een
basisschool in het voor het armoedebeleid speerpuntgebied de Hoornes. Deze
school wilde meedoen aan het programma “de Bibliotheek op school” maar werd
door de ambtenaren van B&W een paar duizend euro geweigerd die dat kost om het mogelijk
te maken. Dat is de prijs van 1 ongebruikt elektrisch verstelbaar bureau op het
gemeentehuis.
KiesKatwijk denkt dat we weinig zullen bereiken als we de situatie rond armoede goed in
kaart brengen, vervolgens een paar hobbyisten of een extern bureau een
rapportje laten maken om daarmee daarna de bekende rituele inspraak- en besluitvormingsdans uit te voeren. Als je echt iets wilt bereiken dan zul je zelf moeten
veranderen, en ook iets aan je prioriteiten moeten doen. Daarvoor is een
krachtig dagelijks bestuur met visie nodig voorzitter, een bestuur dat de toon wil
zetten op het gemeentehuis. De casus van de weigering om de ‘bieb op school’ te
promoten in de Hoornes maakt het helaas niet zo geloofwaardig dat dit college echt
iets aan armoedebestrijding zou willen of kunnen doen. Misschien moeten we dan
ook niet die schijn proberen op te houden.
Put your
money where your mouth is
Een blik op
de financiële paragraaf zegt genoeg. We besteden enkele tienduizenden euro’s
extra op het gemeentehuis aan training en opleiding, en we financieren een deel
van de afdeling communicatie. Dat is het dan. Zoals gezegd, ik voel me daar
ongemakkelijk bij. Ik denk dat dit beleid nogal armoedig is.
Jaap Haasnoot
Marginale bedragen die vooral op het gemeentefort landen |