Een gevaarlijke combinatie
Dit college
van B&W heeft nu een paar jaar kunnen oefenen in ons dagelijks bestuur.
Eerlijk gezegd is het geen succes story. Bij aanvang werden de belastingen al meteen
extra verhoogd. En deze trend zette zich sindsdien voort. Dat is meestal een
veeg teken. Het blijkt nu dat u ongeveer een derde van het gat in de begroting dekt
door opnieuw forse belastingverhogingen waar uw college blijkbaar patent op
heeft.
 |
| Donkere wolken boven Katwijk |
Tegelijkertijd
is er te weinig gepresteerd. Sterker nog, er is voor kapitalen aan geld
verbrand zonder dat dit maatschappelijk rendement heeft opgeleverd. Ik neem aan
de andere oppositiepartijen wel met lijstjes van debacles zullen komen dus die
bespaar ik u.
 |
| De weg van de minste weerstand: opnieuw worden belastingen verhoogd |
Vorige week
werd ik gebeld door een voormalig topambtenaar van de gemeente Katwijk over het
toekomstige debacle van het Warmtenet Hoornes. Deze persoon, die blijk gaf van enig
historisch besef drukte mij op het hart om toch vooral niet te experimenteren
met technieken die nog niet elders in vergelijkbare situaties succesvol zijn
toegepast. Katwijk was lang geleden de eerste met een beweegbare vloer in het
zwembad. Die vloer bewoog echter niet in de praktijk, en dat experiment heeft
vervolgens tonnen gekost. Het gebruik van geothermie bij een voorgaande
verbouwing van het gemeentehuis bleek een kostbaar fiasco. En een poging tot
klimaatbeheersing was daarna ook een ramp waar de kranten vol over hebben
gestaan.
Vertrouwen ebt weg
Op 17
september 2020 heb ik vragen gesteld over flexplekken en de ventilatie in de
onderhanden verbouw van het gemeentehuis. Er was niets aan het handje met de
luchtverversing werd mij per omgaande verzekerd. Twee maanden later op 23
november komt uw college met een persbericht over deze verbouw onder de titel
“vertraging door Corona”. In tegenstelling tot wat u mij eerder op de mouw
spelde moet de luchtbehandelingsinstallatie wel degelijk vervangen worden door
iets anders. Overschreden we de vorige keer de reeds opgehoogde begroting met een
miljoenenbedrag, deze keer is de schade ‘slechts’ 6 ton. Ik kan niet anders dan
aannemen dat men pas naar die ventilatie is gaan kijken nadat ik daar vragen
over gesteld heb. Deze gang van zaken wekt weinig vertrouwen voorzitter en ik
vrees dat het symptomatisch is.
Gebrek aan bestuurskracht
Nog even
terug naar het telefoongesprek met de voormalige medewerker van de gemeente. Ik
deelde mijn verdriet over het gebrek aan bestuurskracht met deze persoon en gaf
daar enige voorbeelden bij. Ook noemde ik een paar namen uit het verleden, Koos
van Dijk, Jaap Bergman en Huib Haasnoot. Mijn gesprekspartner begreep precies
wat ik bedoelde: “Als je vroeger bij Huib Haasnoot kwam nadat er adviezen en
rapporten waren uitgebracht dan zei hij het volgende: ‘Nou ik heb er nog eens
naar gekeken, en we gaan het zus en zo doen’”. Mijn gesprekspartner was daar
buitengewoon lovend over. Krachtige bestuurders zijn een zegen voor iedereen,
vooropgesteld natuurlijk dat er voldoende tegenmacht is in de vorm van een
actieve en deskundige gemeenteraad.
Regeren is vooruitzien
Nu even naar
het beeld dat dit college neerzet voorzitter. We staan voor een belangrijke
strategische opgave. De baten en lasten zijn structureel niet met elkaar in
evenwicht. En dus moeten er fundamentele veranderingen komen. KiesKatwijk zag lang
geleden al dat het anders moest, en dat het fout zou lopen als we het roer niet
drastisch zouden omgooien. Als amateurbestuurders dat vanaf grote afstand zien dan
hadden u en uw adviseurs, die er dagelijks met de neus bovenop zitten, dat ook eerder
moeten voorzien. Regeren is in Katwijk dus geen vooruitzien maar vooral de
realiteit ontkennen.
College is slechts doorgeefluik
Ik kom weer
even terug op mijn grote voorbeeld voorzitter, voormalig wethouder Huib
Haasnoot. “Zo gaan we het doen” zei Haasnoot tegen de ambtenaren en was daarmee
als portefeuillehouder leidend voor de koers. Maar wat doet uw college in het
rampjaar 2020 ? Nadat de bestuurlijke afgrond zichtbaar was geworden vroeg u de
ambtenaren plannen te ontwikkelen zonder hen kaders mee te geven.
Vervolgens heeft u een doorgeefluikfunctie vervuld en de ambtelijk voorstellen ongewijzigd
op het bordje van de gemeenteraad gelegd. Dan ben je in mijn visie niet aan
het besturen voorzitter. Dan lever je geen toegevoegde waarde en fungeer je in
feite hooguit als de afdeling verkoopcommunicatie. We dienen daarover een Motie
van Teleurstelling in. De kwestie van het openstellen van de Binnensluis en de
Westerbaan illustreert dat prima. Hoe heeft dat toch kunnen gebeuren zeggen we
keer op keer als zich weer zo’n drama heeft voorgedaan. Nou daardoor: zwak
bestuur en een gebrekkige organisatie.
Het PLV drama: gemeenteraad is om de tuin geleid
Het
dieptepunt in 2020 vormden de onderhandelingen met het Rijk over de
Projectlocatie Valkenburg (PLV). Hierbij is de gemeente Katwijk volkomen door
de pomp gegaan. B&W is buiten de gemeenteraad om akkoord gegaan met een
ontluisterend wurgcontract. De gemeenteraad kon aan dat contract achteraf niets
meer veranderen omdat enorme boeteclausules dat in de praktijk onmogelijk maken.
De CDA fractie heeft dat aan den lijve ondervonden toen men probeerde wat te
regelen over bouwhoogten. De gemeenteraad is hier om de tuin geleid. Uit de
poging van het CDA blijkt dat veel gemeenteraadsleden, zo niet alle op één na,
tot op het laatst geloofd hebben dat de raad het laatste woord zou hebben. Dat
bleek een leugen. Voorzitter, de democratie is hier kapot.
Contract tekenen zonder de consequenties te kennen
De gevolgen
van het voor Katwijk enorm schadelijke contract met het Rijk over de
gebiedsontwikkeling op het Vliegkamp zullen zich pas later openbaren. Onze
gemeente gaat volledig leeglopen op deze gebiedsontwikkeling. We moeten in de
komende jaren voor een enorm miljoenenbedrag investeren. Dat zijn uitgaven
zonder dat daar inkomsten tegenover staan. U heeft een contract ondertekend
maar u heeft tot op heden niet de calculatie van kosten en baten gedaan. Ik
denk dat er dan nu maar achteraf een serieus onderzoek moet komen naar de verwachte
kosten en baten in diverse scenario’s voor onze gemeente i.r.t. deze
gebiedsontwikkeling. We dienen hiertoe een verzoek in via een motie. Het is volgens
ons uitgesloten dat we ooit zwarte cijfers op de PLV gaan schrijven. De
gemeenteraad heeft op dit moment nog geen notie van de molensteen die ons om de
nek hangt met dit grote project. De gevolgen zijn naar mijn voorlopige
inschatting desastreus. We zijn voor dit soort zaken als gemeente blijkbaar een
maatje te klein. Dat heeft niets met schaalgrootte te maken maar met kwaliteit
van bestuur en van de ondersteuning.
Don’t shoot the messenger
Deze
gebiedsontwikkeling kan onze ondergang worden en daarom zouden we ook de optie
moeten overwegen om zelf een grenswijziging met de gemeente Leiden te overwegen.
Er komt daar geen Katwijker minder te wonen als het daar voortaan Leiden gaat
heten. En het is een buitengewoon onverkwikkelijke zaak als we in Katwijk onze
lokale belastingen en heffingen torenhoog moeten opschroeven, alleen maar om de
regiobewoners te kunnen huisvesten. Een alternatief zou kunnen zijn dat de
omliggende gemeenten gaan bijdragen in de kosten, in ruil voor een quotum
huizen op ons grondgebied.
“Don’t shoot
the messenger”, maar doe een stukje zelfonderzoek is mijn advies aan dit
college.
Conclusie
KiesKatwijk concludeert dat we in een ernstige crisis zitten
en dat uw college dat nog steeds niet beseft. KiesKatwijk is daarom van mening
dat in Katwijk de volgende lijn gevolgd zou moeten worden:
- Afbouwen van luxe en niet
noodzakelijke activiteiten en projecten. Voorbeelden: citymarketing,
bloemencorso en Hoornes Gasvrij - Met kracht saneren van de
‘leeglopers’. Voorbeeld: Dorpshuis Valkenburg, PLV. - Stevig en selectief schrappen in de
personeelsformatie c.q. in het personeelsbudget met het gelijktijdig beëindigen
van hierbij horende activiteiten. De tijd van het zelfontdekkend leren is
voorbij, toegevoegde waarde staat centraal. Geen uitbreiding van personeel
zonder elders te schrappen. Keuzes maken en niet ontlopen. - Regelen dat we zo snel mogelijk noodzakelijke
en nog ontbrekende basale voorzieningen zoals een bibliotheek met een
zaaltje en nieuwbouw scholen gerealiseerd krijgen. - De gevolgen van slecht beleid niet
afwentelen op de inwoners via exorbitante verhoging van belastingen en
heffingen.
Dit boodschappenlijstje vereist dat we als bestuurders rigoureus ons gedrag
aanpassen. KiesKatwijk vraagt zich af of dat gaat lukken. We hebben weer een Huib Haasnoot
of een Jaap Bergman nodig. We zien ze niet.
Jaap Haasnoot
Rozemarijn Dees