Gat van Valkenhorst leidt tot extreme belastingverhoging
Laat ik met de deur in huis vallen. De huidige begroting wordt gekenmerkt door het “Gat van Valkenhorst”, het gigantische verlies dat de gemeente Katwijk maakt op de gebiedsontwikkeling Valkenhorst. Tot op heden heeft men dat verlies verborgen kunnen houden in deels geheime nota’s, maar nu moet men voor het eerst de bedragen laten zien. Als men alle kosten die de komende jaren door onze inwoners moeten worden opgebracht direct zou opnemen dat zou men de begrotingen niet meer sluitend krijgen. Dan is Katwijk dus failliet, wat betekent dat de provincie onze bedrijfsvoering overneemt. Dus heeft men er voor gekozen om niet alle kosten betreffende Valkenhorst die de komende jaren op ons bordje komen in de begroting op te nemen. Wie dan leeft, wie dan zorgt.
Verder heeft men de lasten die wel moesten worden opgenomen onder allerlei andere benamingen verspreid in de begroting zodat niet duidelijk is welke kosten aan Valkenhorst zijn toe te rekenen. En dit terwijl er op ons verzoek een apart hoofdstuk over Valkenhorst in de begroting is opgenomen om die kostenontwikkeling goed te kunnen volgen. Dat overzicht moet er zeker zijn in de gemeentelijke boekhouding want anders hebben wij een heel ander probleem. Dus heeft KiesKatwijk een paar weken geleden gevraagd om die overzichten te leveren. De antwoorden op die vragen werden veel te laat aangeleverd toen er voor de Raad geen tijd meer was om de zaken serieus te bestuderen, in de fracties te bespreken, en te verwerken in onze beschouwingen. Dat noem ik sabotage voorzitter.
B&W kiezen er dus voor om de gemeenteraad in het ongewisse te laten. Dat is een verwijtbare omissie die niet op toeval zal berusten. Uw college laat blijkbaar liever niet aan de bevolking weten waarom het belastingniveau zo hoog is. En u maakt ook liever niet duidelijk waarom we niet over een veel beter voorzieningenniveau zouden beschikken als we de enorme verliezen op Valkenhorst niet met de huidige inwoners zouden moeten ophoesten. Elke inwoner van Katwijk subsidieert de vooral peperdure woningen op Valkenhorst waar hijzelf of zijn kinderen nooit zullen kunnen wonen. Valkenhorst is er vooral voor de regio en voor expats van buiten, maar wij moeten het betalen. De gemeenten Leiden, Oegstgeest en Noordwijk lachen zich een ongeluk. Wij lossen hun problemen op en het kost ze geen cent. Andersom sponsort Katwijk wel ruimhartig allerlei initiatieven van buurgemeenten waar wij maar weinig baat bij hebben.
Wat die bewust onduidelijke begroting betreft kun je er alleen via naarstig speurwerk achter komen dat er niet minder dan 76 Fte aan nieuwe ambtenaren worden aangesteld, zo’n 100 man. Waar is dat voor? De noodzaak daarvoor wordt niet helder uitgelegd of onderbouwd terwijl het nogal revolutionair is in een periode waarin we elk dubbeltje moeten omkeren.
En dat is een slechte zaak omdat ik als eenvoudig lid van het hoogste gezag in deze gemeente geacht wordt voldoende zicht te hebben op zaken waaraan ik eventueel goedkeuring geef. En het gaat om heel erg veel geld voorzitter. Het gaat ook tevens om heel veel geld van de belastingbetaler die geacht wordt dat budget op te hoesten. Onze inwoners behoren in het merendeel niet tot de rijkste inwoners van ons land. Daarom wil ik goed inzicht hebben voor welke doelen we ze zo zwaar zouden willen belasten. En ik wil weten of het niet een tandje minder kan. De vraag is daarnaast ook wat onze burgers voor die centjes terug krijgen.
Maar die beoordeling kan ik pas maken als de begroting voldoende transparant en inzichtelijk is. En dat is naar mijn mening niet het geval. Ik ben echt niet van de complottheorieën maar het is in ieder geval wel een feit dat dit college best wel wat te verbergen of glad te strijken heeft. Er gaat gewoon in Katwijk teveel fout meneer de voorzitter, en daar zit letterlijk een prijs aan. Die prijs is een exploderende belastingaanslag voor onze burgers. Die exponentieel stijgende lokale lastendruk is een uitstekende indicator van slecht beleid. Alle mooie praatjes, boekhoudkundige trucjes, te laat beantwoorden van cruciale vragen en rookgordijnen kunnen natuurlijk niet verbergen wat de rekening onder aan de streep is. Slecht beleid en teveel falen leiden tot hoge kosten voor onze inwoners, en tegelijkertijd ook tot te weinig maatschappelijke opbrengsten.
Een eenvoudige rekensom leert mij dat de opbrengsten van de OZB in deze begroting voor 2025 precies het dubbele zijn van de opbrengsten in 2018. Dat moeten onze inwoners dus allemaal ophoesten. De vraag is of ze hier ook meer voor terugkrijgen dan in 2018. Ik denk dat ze er minder voor terug krijgen want die opbrengsten vloeien voor het merendeel naar het Gat van Valkenhorst. Van 2016 tot 2026 gaan de OZB opbrengsten in krap tien jaar tijd in de huidige planning met 230% omhoog. Het gaat dus meer dan twee maal over de kop terwijl de hoeveelheid huizen in die periode maar met 13% zal toenemen. Maar dat is dus hoe de planning er nu uit ziet, en die situatie gaat er met zekerheid de komende jaren nog veel slechter uitzien. Dat komt bijvoorbeeld omdat niet alle (te verwachten) kosten op dit moment al zijn meegenomen. Als dat wel was gebeurd dan had men de begrotingen niet meer sluitend kunnen krijgen.
Ik wil graag geloven dat er ondanks deze ramp ook nog wel wat goed gaat in Katwijk. Het huisvuil wordt nog steeds opgehaald. Alhoewel je vraagtekens kunt stellen bij het gekozen systeem. De politie doet nog steeds haar werk. Alhoewel wij ons kapot geschrokken zijn over recente uitlatingen van de politiechef die een inkijkje gaf van de situatie aan het front, en in het onvermogen van de gemeente om integraal problemen te lijf te gaan. Ons wegennetwerk is echt zo slecht nog niet, alhoewel de inwoners in de dorpsdelen die langs de N206 zijn gelegen straks gillend gek worden van de overlast. Mogelijk lopen zij zelfs gezondheidsschade op als de verkeersintensiteit op die doorgaande route dwars door onze woonwijken explosief gaat toenemen. Allemaal veroorzaakt door slechte beleidsbeslissingen in het verleden. De rekening daarvoor krijg je meestal pas later gepresenteerd. En dat is dus ook precies wat van deze begroting gezegd kan worden. Hier blijken de eerste contouren van slecht beleid uit een recent verleden. Maar er is nog veel ellende achter de horizon verborgen gehouden. Het perspectief is dat het financiële plaatje er de komende jaren nog veel slechter uit gaat zien. Dat er in deze situatie niet gesaneerd wordt maar dat we gewoon doorgaan met geld over de balk te gooien is een gotspe. U gaat gewoon door op de ingeslagen weg.
Dit roept de vraag op voorzitter of de overheid er eigenlijk wel in voldoende mate voor de mensen is. Wordt het ondermaatse functioneren veroorzaakt door onvermogen en onkunde, of is er sprake van onwil? We weten het niet, maar KiesKatwijk kan helaas niet al te positief zijn voorzitter. Ik heb gezegd dat er teveel fout gaat door zwak bestuur en een gebrekkige organisatie, en dat is uiteraard geen recent probleem. De casus Hoekstra was ontluisterend. Technocraten draaien zonder maatschappelijke empathie aan de belastingknop om de problemen onder aan de spreadsheet op te lossen. Is dat wat wij van de lokale overheid verwachten?
Ik zou willen eindigen met de puntsgewijs geformuleerde door onze fractie gewenste bestuurlijke gedragslijn om onze gemeente uit de gevarenzone te krijgen en onze inwoners een persoonlijk faillissement te besparen:
- Onderzoek naar juridische mogelijkheden en routes om op Valkenhorst van de onredelijke SOK’s af te komen en een rechtvaardig kostenverhaal te kunnen realiseren. Wij kunnen het Gat van Valkenhorst niet betalen. Op enige termijn bedreigt dit ons zelfstandig voortbestaan als gemeente. Ik had geen tijd meer voor een motie om de voor- en nadelen van een fusie met Leiden te onderzoeken, maar dat kan wel eens een gedwongen route worden.
- Opstellen van een plan B (in diverse varianten, en in nauw overleg met de gemeenteraad) voor Valkenhorst, als reactie van de gemeente op de diverse mogelijke uitspraken van de beroepsrechter op de ingediende bezwaren op het bestemmingsplan. Ik verwacht niet dat het bestemmingsplan ongeschonden de eindstreep haalt. En wat doen we dan? Ik denk niet dat we dat moeten overlaten aan de mensen die eerder bij het RVB door de pomp zijn gegaan maar dat de gemeenteraad hier assertiever moet optreden.
- Onderzoek naar saneringsmogelijkheden in de uitgaven van de gemeente ten einde de eenzijdige afwenteling van kosten op de burger te verminderen. Het is van de gekke dat uw college gewoon blijft uitgeven alsof er geen problemen zijn. We hebben immers de belastingknop om aan te draaien? Voorzitter, dit beleid is dansen op een vulkaan.
Jaap Haasnoot