bekend wordt er al tijden gezocht naar een nieuwe locatie voor de bibliotheek.
Dat is nodig omdat het gebouw van de huidige bibliotheek niet geschikt is voor
een bibliotheek “nieuwe stijl”. En de bibliotheek moet vernieuwen om te kunnen
overleven, net zoals instellingen en bedrijven in allerlei andere sectoren,
omdat technologische innovaties tot ander consumentengedrag hebben geleid.
Niets doen is dus geen optie, want dat komt neer op afbouwen en sluiten op
termijn. Wie daar meer over wil weten raad ik aan om deze blog van de Katwijkse bibliotheekdirecteur Jan Klerk eens te
lezen.
is het niet zozeer het belang van de bibliotheek om te overleven maar is het in
de eerste plaats belangrijk voor de Katwijkse bevolking. Die blijft op die
manier ook in de toekomst de beschikking houden over een maatschappelijke
instelling die datgene levert waar behoefte aan is. Een onmisbare voorwaarde
daarvoor is passende huisvesting op de goede locaties. Op dat specifieke punt
zoomen we in deze tekst nader in.
uitgangspunt is daarbij voor ons het vastgestelde gemeentelijk beleid dat
vastgelegd is in de nota “Katwijk, in de kern”. Onderdeel hiervan is dat er één
hoofdvestiging komt in het zeedorp en dat er daarnaast drie bibliotheekfilialen
in andere kernen worden gevestigd. Helaas is hierbij het filiaal in Katwijk aan
den Rijn gesneuveld in verband met de bezuinigingsopgave die is afgesproken. Op
dat punt vragen we een aanpassing.
hoofdvestiging
heeft zichzelf bewust beperkt in het zoekproces naar een goede locatie voor de
hoofdvestiging van de bibliotheek. Men heeft uitsluitend naar het winkelcentrum
Zeezijde aan de Princestraat en naar de directe omgeving daarvan gekeken. Een
volgens ons nog onbeantwoorde vraag is in welke mate het centrum de bibliotheek
nodig zou hebben en hoe dat andersom ligt. De gemeente heeft ooit in
samenspraak met de belanghebbende winkeliers bedacht dat er een “trekker” als
reddingboei moet komen. Dat is inmiddels een mantra en officieel leerstuk van
de “centrumlobby” geworden. Kenmerk van zo’n leerstuk is dat het als dogma
wordt behandeld en dat er bijgevolg niet meer over wordt nagedacht.
Niet meer met een open mind nadenken en onbewezen aannames bij voorbaat als
waar of juist bestempelen is gevaarlijk. Mag ik hier het woord “tunnelvisie” gebruiken ? Welke rol
de gemeente moet spelen en op welke wijze de markt (inclusief de verhuurders
van panden) de eigen problemen moet oplossen is ook een onderwerp waar we wel
een paar gedachten over hebben. Maar dat bewaren we voor een volgende keer
omdat we het nu specifiek over locaties voor de bibliotheek “nieuwe stijl”
zouden hebben.
Locatie Riche
december 2013 publiceerde KiesKatwijk reeds haar eigen plan voor de hoofdvestiging van de bibliotheek, toen daar
overigens nog in termen van een “Cultuurhuis” over werd gesproken. Wij hadden
de locatie Riche/fotohandel Kruyt (Voorstraat West) op het oog en stelden
daarbij voor de rooilijnen op te schuiven zodat er een beter geproportioneerd
gebouw zou kunnen ontstaan. Het vorige College liet die kans lopen. Men dacht
de maatschappelijke weerstand van het bouwen op het Andreasplein wel te kunnen
weg bulldozeren en had geen behoefte aan alternatieven. Een schokkend gebrek
aan inschattingsvermogen en visie.
locatie wel gezien en schrapt KiesKatwijk deze optie dus noodgedwongen van haar
lijstje. Vooralsnog gaan we er van uit dat het huidige college hiervan heeft
geleerd en geen last heeft van het “not invented here syndroom”.
voortschrijdend inzicht vindt KiesKatwijk de beperkte keuze voor
centrumlocaties in de buurt van het Winkelhart Zeezijde niet zo vanzelfsprekend
meer. Door deze beperking moeten onnodig hoge kosten worden gemaakt voor
uitkoop van eigenaren en huurders. Het leidt ook tot dramatische en mogelijk
zelfs voor sommigen traumatische maatregelen, zoals de sloop van complete bouwblokken
die in puike staat verkeren. Daarbij moet worden bedacht dat zowel de gemeente
als politieke partijen, die te pas en te onpas het woord “duurzaam” in de mond
nemen, toch moeilijk perfecte gebouwen kunnen slopen alleen maar om een
bibliotheek op de betreffende locatie mogelijk te maken.
dat een bibliotheek mogelijk tot meer aanloop en omzet voor winkeliers zou
kunnen leiden is zoals eerder opgemerkt bovendien een stelling die niet of
nauwelijks te onderbouwen is. Hetzelfde geldt voor de aanname dat de
bibliotheek extra gebruikers zou kunnen trekken als ze in de directe omgeving
van winkels gevestigd zou zijn. Die discussie of speculaties kunnen we beter
uit de weg gaan, zolang we maar als voorwaarde hanteren dat de bibliotheek
perfect bereikbaar moet zijn en over enige parkeerruimte kan beschikken.
speelveld vergroten
er op voorhand van uitgaan dat alle acht geïdentificeerde vestigingsplekken in
het centrum meerdere voor- of nadelen kennen en dat geen enkele op voorhand als
ideaal te beschouwen is. De kansrijke locaties kunnen slechts met noodgrepen de
nodige ruimte realiseren en ze zullen grote investeringen vergen. Uitkoop van
bewoners en ondernemers zou je eigenlijk moeten voorkomen. De beschikbaar te
maken locaties impliceren ook allerlei suboptimale bouwkundige oplossingen,
b.v. door het moeten koppelen van afzonderlijke panden of de sloop van de bestaande
(woon)bebouwing. Bovendien is er soms sprake van een minder gunstige footprint,
die daardoor teveel bouwlagen of andere bouwkundige noodsprongen noodzakelijk
maakt. Al deze overwegingen leiden naar onze mening tot de noodzaak om de
beperking om alleen rond de Princestraat naar een locatie te zoeken op te
heffen. We doen onszelf tekort als we die oogkleppen ophouden en we missen
kansen als we andere locaties bij voorbaat
buiten beschouwing laten.
Deze ramp wil KiesKatwijk voorkomen |
opinie
bij dat alle acht locaties op diverse manieren onrust bij bewoners zullen veroorzaken,
b.v. door vermindering van lichtinval of een al dan niet gedwongen verhuizing.
We moeten constateren dat het draagvlak bij de bevolking voor een massale
ingreep binnen het centrum van Katwijk aan Zee voor dit doel en vooral met deze
kostenconsequenties op zijn minst problematisch is. Het is daarom ook om deze
reden verstandig om buiten het kernwinkelgebied te kijken en onszelf wat dit
betreft niet tevoren beperkingen op te leggen. Dat levert ook goed
vergelijkingsmateriaal op en voorkomt de tunnelvisie waarvoor wij waarschuwen.
Visserijschool
is niet star en stapt af van de eerder door ons voorgestelde Locatie Riche
omdat de tijd ons heeft ingehaald. De “trekker” voor het centrum is inmiddels
gerealiseerd door een vishandel annex visrestaurant en er zijn meer ontwikkelingen
aan de Princestraat. We kunnen ons aldaar als gemeente maar beter vooral concentreren
op een goede inrichting van de openbare ruimte. Het trekken van klanten kunnen
we beter aan de ondernemers zelf overlaten.
gooit het roer dus om en wij stellen bij deze voor om de voormalige
Visserijschool op een verantwoorde wijze om te bouwen tot een hoofdbieb annex
gemeenschapscentrum. Een naam voor het pand hoeven we in ieder geval niet meer
te verzinnen.
Katwijkers is de Visserijschool een begrip. Wellicht zullen weinigen het gebouw
op zichzelf mooi vinden. Maar het gebouw is, aansluitend bij de “Rooie Buurt”, karakteristiek
voor Katwijk en haar geschiedenis en het heeft bij veel inwoners een aanzienlijke
gevoelswaarde. Het gebouw zal het beste renderen als het weer een openbare
gemeenschapsfunctie zou krijgen en biedt tal van mogelijkheden om het
architectonisch op te waarderen. Een
megalomaan woningbouwproject dat als geldmachine moet functioneren voor de
eigenaar kan hiermee bovendien worden voorkomen.
Nieuwe kansen voor het Zandgat |
bevolking en de buurtbewoners nauwelijks overtuigd behoeven te worden dat een
aantrekkelijke openbare bibliotheek op deze locatie de voorkeur verdient. Dichtbij
het kustfront en direct gelegen aan de “rondweg” om het centrum is dit een
uitgelezen plek voor alle doelgroepen van de bieb “nieuwe stijl” en kan het
mogelijk ook dienen als thuisbasis voor clubs en verenigingen. De
wijkvereniging Noord/Noord-Oost kan hier bijvoorbeeld prima gehuisvest worden.
Het Zandgat kan vervolgens wellicht benut worden voor een klein complex
ouderen- of jongerenhuisvesting.
hoeven geen bedrijven of particulieren al dan niet verplicht voor te verhuizen
of worden uitgekocht. De eigenaar zal het graag van de hand doen. Qua benodigde
financiën en ook bouwkundig en qua ruimtelijke mogelijkheden is de locatie
naar onze mening superieur aan alles wat binnen het centrum kan worden gerealiseerd.
Katwijk aan den Rijn
bibliotheek in de oude Visserijschool is prima te bereiken vanuit Katwijk
Noord. Wellicht kunnen we op die manier de nevenvestiging in de Hoornes
inruilen voor een bibliotheekvoorziening in Katwijk aan den Rijn. KiesKatwijk
vindt het niet te verteren dat we in Katwijk Binnen geen bibliotheekvestiging
meer hebben. Wij vinden het leefbaar en levendig houden van het oude centrum
van Katwijk aan den Rijn rond de Rijnstraat ook heel erg belangrijk. We stellen
daarom voor om te onderzoeken of de vestiging van de vertrekkende Aldi
supermarkt voor een bibliotheekvestiging kan worden benut.
- Achteraf
kunnen we vaststellen dat de wens een “trekker” te realiseren voor het
winkelcentrum Zeezijde te dominant geweest is in de zoektocht naar een locatie
voor de hoofdbibliotheek. Dat is helemaal geen probleem zolang we maar bereid
zijn om de koers te verleggen;
- Momenteel
is door autonome ontwikkelingen de behoefte aan een “trekker” overigens wat
minder relevant dan voorheen. Bovendien is er al een enorme trekker in de vorm
van de zeereepgarage;
- Voor
de bibliotheek is bereikbaarheid en parkeermogelijkheid (vooral van fietsen)
van groter belang dan vestiging in de nabijheid van de Princestraat;
- Het
ziet er naar uit dat in vergelijking met de Visserijschool de mogelijke opties
binnen het centrum onvoldoende tot slecht scoren qua benodigde financiële
middelen en tevens qua ruimtelijke en bouwkundige mogelijkheden;
- Vanuit
het oogpunt van duurzaamheid en kosteneffectiviteit is het onwenselijk om geld
te besteden aan het slopen van goede gebouwen en aan het uitkopen van eigenaren
en huurders;
- Deze
situatie vraagt in verband met verantwoorde besluitvorming en een goede
afweging op criteria als kosteneffectiviteit en maatschappelijk nut om een
vergroting van het zoekgebied (out of the box denken) waardoor alternatieven in
beeld komen;
- De
publieke opinie zal niet onverdeeld positief oordelen over een
kapitaalintensieve oplossing in het centrum die niet aan duurzaamheidscriteria
voldoet. Men zal het nut en de noodzaak, alsmede de toegevoegde waarde van zo’n
oplossing met extra kosten en nadelen moeilijk accepteren;
- KiesKatwijk
ziet in dit verband, en alles overwegende, de Visserijschool als een prima
kandidaat voor de nieuwe vestiging van de hoofdbibliotheek;
-
Pluspunten
van de locatie Visserijschool zijn de volgende:
- Het
gebouw staat leeg, de eigenaar wil het graag verkopen, en er hoeft niemand te
verhuizen of te worden uitgekocht;
- Een
bibliotheekvestiging voorkomt megalomane woningbouwplannen aldaar, die vanwege
kostenoverwegingen onvoldoende kwaliteit uitstralen, en die het woongenot van
de zittende wijkbewoners en het aanzien van de wijk zullen aantasten;
- We
kunnen in dit stadium geen informatie verstrekken over de kosten van de diverse
mogelijke locaties. Maar u kunt er van uitgaan dat de totale kosten van de
Visserijschool optie aanzienlijk lager zal zijn dan die van de diverse
mogelijkheden in het centrum van Katwijk;
- Het
gebouw van de Visserijschool biedt zowel ruimtelijk als bouwkundig enorme
mogelijkheden;
- Een
publieke functie voor het gebouw biedt uitstekende kansen, zowel qua
monumentenbeleid en stedelijk schoon als bezien vanuit architectuur en
bouwkundige mogelijkheden (in vergelijking met een woonfunctie). Hetzelfde
geldt voor de functionele gebruiksmogelijkheden (in vergelijk met opties in het
centrum);
- De
locatie kan qua zichtbaarheid en beleving, vooropgesteld dat er bij de verbouw
en aanpassing voldoende aandacht wordt besteed aan de architectuur, een stevige
bijdrage leveren aan de opwaardering van de Rooie Buurt en de versterking van
de Katwijkse identiteit;
- De
bereikbaarheid van de Visserijschool is uitstekend en er zijn voldoende
mogelijkheden om parkeren te realiseren;
- Er
zijn goede mogelijkheden voor medegebruik door derden, zoals de wijkvereniging
Noord/Noord-Oost die nu in het Zandgat is gehuisvest;
- De
locatie van het Zandgat kan vervolgens prima benut worden voor een kleinschalig
project op het gebied van ouderen- of jongerenhuisvesting;
- De
locatie Visserijschool is prima bereikbaar vanuit de Hoornes. Dit biedt
mogelijkheden om het bibliotheekfiliaal Hoornes in te ruilen voor een filiaal te
Katwijk aan den Rijn in de Rijnstraat (huidige Aldi vestiging). Als we dit
totaalplaatje in ogenschouw nemen dan scoort deze opzet naar onze mening beter
en evenwichtiger dan het huidige voorgenomen filiaalbeleid van de bibliotheek;
- Een
“trekker” voor dit centrum Rijnstraat levert een geweldige meerwaarde op. Het
maatschappelijk nut hiervan achten wij groter dan dat van de beoogde trekker
voor de Princestraat. Deze functie wordt al ingevuld door de aanwezigheid van
de Zeereepgarage en de nieuwe functies in het gebouw van het voormalige foto
Kruyt;
In
de publieke opinie zal dit voorstel het hoogste scoren, er zijn geen protesten
of bezwaren van buurtbewoners te verwachten. In tegendeel, naar onze
overtuiging zal men deze beleidswijziging toejuichen.
alle betrokkenen wijsheid, een open mind en voldoende flexibiliteit,
creativiteit en voorstellingsvermogen toe. Als aan deze voorwaarden wordt
voldaan is de locatiekeuze voor een nieuwe hoofdbibliotheek annex
gemeenschapscentrum heel eenvoudig.
Één reactie
Dit voorstel is geniaal. De bestuurders aan de Zeeweg schijnen alleen maar op het centrum van katwijk aan Zee te kunnen focussen, en laten de periferie van de gemeente verpieteren. Deze locatie mag dan wel niet voldoen aan het programma van eisen, maar dit doet meer recht aan de bereikbaarheid en biedt volop ruimte. Een bieb die in het centrum moet komen om de middenstand daar te spekken is van de gekke. En de wisselwerking tussen bieb en centrum is natuurlijk slechts een aanname. Ikzelf zie mij eerder naar de Rijnmond gaan dan naar het centrum om boeken te halen. Helaas is visionair denken en de durf om over de eigen schaduwen heen te stappen een gave die slechts aan weinigen in onze raad is voorbehouden.